Paranoia

Facebook en Twitter, en andere sociale media, lijken onschuldige programma’s waarmee mensen gemakkelijk kunnen communiceren, maar is dat wel zo? Harvard student Mark Zuckerberg zal in alle oprechtheid een onschuldig spel hebben bedoeld toen hij op zijn studentenkamertje de software voor Facemash schreef, waaruit Facebook is voortgekomen. Maar als je zoals ik, net het artikel ‘Breinkapers’ (in het novembernummer van National Geografic) hebt gelezen, dan ga je willekeurig twijfelen. Met andere woorden, schreef Mark het zelf, of…?

         Terwijl ik over deze vraag peins, ren ik vanuit de Hommelstraat het met houtschilfers bedekte paadje op dat mij naar de Waalbandijk voert, onder en langs de walnotenbomen, en land met mijn rechtervoet op een klein en hard rond ding (wat later een gedeeltelijk afgegeten peer blijkt te zijn, een keiharde vrucht die ik vanwege de schaduw onder de bomen niet van het gevallen blad kon onderscheiden.) Mijn voet zwikt onverwacht om, maar gelukkig reageert mijn lijf alert door mee te gaan in de beweging naar rechts waardoor erger wordt voorkomen.

         Je vraagt je misschien af of ik, vanwege mijn twijfel in Mark of diens bedoelingen, paranoïde ben geworden. Zoiets is altijd moeilijk over jezelf vast te stellen, maar volgens mij is dat niet zo. Niet alleen vanwege de horrorverhalen in ‘Breinkapers’ maar ook vanwege de jongste uitingen, via Facebook en Twitter, naar aanleiding van een selfie van een deel van het Nederlands Elftal.

         Eerst maar even een voorbeeld uit het betreffende artikel (kort samengevat): een wesp (Dinocampus coccinellae) landt naast een lieveheersbeestje en steekt onverhoeds haar angel in de onderzijde van het slachtoffer. De larve die uit het wespeneitje kruipt benut de lichaamssappen van de gastheer. Het arme kevertje, dat geleidelijk wordt leeggezogen, blijft functioneren als een lieveheersbeestje: niets aan de buitenzijde en in het gedrag, doet vermoeden dat er vreemde dingen in het keverlijf gaande zijn. Onderwijl de wespenlarve naar volwassenheid groeit en zijn gastheer uiteindelijk verlaat, is de kever gehersenspoeld: hij blijft geduldig zitten terwijl de wespenlarve zich tussen zijn poten in een zijden coconnetje spint en zich daarin transformeert tot volwassen wesp. In de cocon is de larve uiterst kwetsbaar voor roofinsecten, maar geniet bescherming van het schijndode kevertje. Op het moment dat een rover naderbij komt, schopt het lieveheersbeestje wild om zich heen en schrikt de aanvaller af. De volwassen wesp snijdt zich tenslotte uit de cocon en verlaat zijn gastheer. Eindelijk is ons lieveheersbeestje van zijn overheerser verlost en valt dood neer.

         Terug naar de sociale media.

         Stel dat de sociale media overgenomen zijn door een intelligentie, zoals deze wespenlarve het besturingssysteem van een lieveheersbeestje kaapte. Het lijkt wel alsof die programma’s doen wat ze moeten doen, maar schijn bedriegt hier misschien (zoals we zagen is aan de buitenkant van het slachtoffer niets te zien terwijl de vreemde bezetter zijn of haar gang gaat.) Met welk doel?

         Op die vraag kauw ik een poosje onderwijl ik langs de dijk ren en een buizerd terzijde opvliegt. Wat een prachtige vogel. Afschuwelijk, als diens brein ooit wordt overgenomen.

         Mark Zuckerberg zal niet de bedoeling hebben gehad dat zijn Facebook gebruikt zou worden door een stel niksnutten die de vrijheid nemen om hun misselijk makende opmerkingen, over een aantal voetbalvrienden op een foto, rond te strooien. Als een vreemde intelligentie daar achter zit met de bedoeling mensen tegen elkaar op te zetten, dan is die opzet geslaagd. Maar misschien wil deze anonieme infiltrant meer. Misschien is de volgende fase van diens ontwikkeling, bijvoorbeeld, onze rechterlijke macht overspoelen met aangiften om deze uiteindelijk lam te leggen. Dan kunnen sommige elementen onder ons zich gevrijwaard voelen eigen rechter te spelen. Of…?

         Paranoia of niet, je weet maar nooit welke kant het uitgaat met onze sociale media!!