Visserman

Woensdag, de hele dag, voelden wij ons als was onze huiskamer in een aquarium veranderd. Op de bank las ik in alle rust nog enkele krantenartikelen, onderwijl Riky, mijn dappere lief, Neptunus trotseerde, in diens interim-functie als regengod, wat hem heel goed afging hoewel hij onbetamelijk overdreef. Zij deed boodschappen waarvoor zij zich op de fiets waagde, toen ik een gevoel kreeg alsof ik bekeken werd. Dat onbehaaglijke gevoel nam toe en, terwijl ik in de Gelderlander over het uitblijven van erkenning voor Q-koorts patiënten las, produceerde mijn verbeelding twee enorm grote ogen die nieuwsgierig naar binnen staarden. Het werd zo reëel, dat beeld, dat de haartjes in mijn nek opstonden en ik onwillekeurig door het beregende venster naar buiten keek. Ik schrok zo heftig dat de krant van mijn schoot gleed. Niet omdat ik achter het glas iets ongewoons signaleerde, maar omdat de telefoon precies dat moment koos om indringend te rinkelen. Het was mijn broer Jan, met de droevige boodschap dat onze zwager Jan, de man van Annie, vroeg in de morgen overleden is.

Dat was woensdag.

Nu ren ik over de Kloosterstraat en herinner me een kleine, vierkante zwartwit-foto. Daarop is een lange, magere man te zien. Een vishengel in zijn hand. Het is mij duidelijk, mijn overleden zwager vergezelt mij vandaag op mijn hardlooproute.

Zomaar een fotootje. Waarschijnlijk tijdens het huwelijksfeest van Ina en Cor gemaakt. Aan het profiel van de neus kun je zien dat het Jan is, toen de verloofde van Annie. Hij speelde in een voordracht de rol van visserman. Met zijn uitdossing en gestalte domineert hij het toneel van café De Stoomboot in Wadway. Jan had toen al de lachers op zijn hand. Hij had dat in zich, entertainment, gepaard aan droge humor. Zijn klein- en achterkleinkinderen weten het. Opa Jan was hun gekke opa. Hun ‘gekke, lieve opa’, vermeldt de rouwbrief terecht.

Een keer stond jij hier, Jan, hier op dit plekje op de Waalbandijk, bovenaan de Kloosterstraat. Hier keek je bewonderend uit over het weidse rivierenlandschap. Je was er puur van onder de indruk! Ik ren erlangs en zie je weer staan. Kijk, je houdt de hand van Annie vast.

In de omgang met jou was er wel iets voor nodig om jouw humor naar buiten te brengen. Vaak deed een biertje wonderen. Met behulp van een paar glazen gerstenat, ontdekten wij ook al spoedig jouw filosofische aard. Toen wisten we: er zit méér in die man dan je op het eerste gezicht denken zou! In jouw jonge jaren kwam je op een feestje helemaal los. Meestal toch? We herinneren ons allemaal hoe jij in café De Vriendschap aan ons, Dekkertjes, hangend aan een zolderbalk, een aantal gymnastische toeren demonstreerde en hoe jij, als een heuse jongleur, een stoel op je kin deed balanceren! Dit blijft voor altijd in ons collectieve geheugen.

Entertainen, grappen maken, wijsgeer van de kouwe grond, jij had het allemaal in je! Maar je was ook een harde werker. Bakker Bes, de baas van bakkerij De Korenschoof, had het goed gezien: die jongen van Kuilman, dat is een hele, beste knecht! Jou als meesterknecht in dienst nemen, het bleek een gouden greep. Hoe jong ik ook was, dertien toen jij met Annie trouwde, had ik evengoed in de gaten dat Bes wel erg veel van jou vergde. Maar ik was ook trots op je, vooral toen jij jouw mandfiets inruilde voor een heuse bakfiets. Een joekel, waarop je stevig trappen moest om alle bruggetjes, tegenwinden en oneffenheden in je dagelijkse ventroute te overwinnen. En zoveel korte nachten omdat je de oven stoken moest; opdat het verse brood en de kadetjes op tijd in de winkel moesten liggen. Dat was slopend. Je zei het bakkersbedrijf vaarwel voor werk in zuivelfabriek Aurora.

Evengoed was je trouw.

Jazeker, mijn zwager is altijd trouw gebleven, aan zijn sigaret, maar vooral aan Annie. Ook ik zal hem missen, wij allemaal trouwens!