Verhullen

In mijn lijf manifesteert zich misschien een auto-immuunziekte. Waardeloos, verraden worden door je eigen lichaam. Zo voelt het tenminste.

Over verraad gesproken: deze dagen lees ik hoe Daniel een verhaal werd verteld om een werkelijke gebeurtenis te verhullen, die hij, naar de stellige overtuiging van zijn ouders, nog niet zou kunnen bevatten. Later veroorzaakt dat gefantaseerde verhaal een gruwelijke wending in hun leven (John Irving in ‘Twisted River’). Misschien door dit verhaal herinnerde ik me die eerste keer dat ik ‘verraden’ werd. Nog wel door mijn moeder! Niet met zulk een gruwelijk gevolg, maar toch!

De bijna kleuter die ik toen was, ik ging nog niet naar de kleuterschool en genoot nog middagslaapjes (doe ik nu ook weer, soms), was totaal gefascineerd door mijn moeder en haar naaimachine waarmee zij aan het werk was. Op die bewuste dag staat die machine op de keukentafel, tezamen met een berg stof die, wist ik achteraf, gevormd werd door de doorgestikte deken waaronder ik, samen met enkele broertjes en zusjes, gewoonlijk sliep.

Een berg stof op de keukentafel, mijn moeder aan de naaimachine, mijn belangstelling voor haar werk en de gevolgen van deze naaiklus, ze maken deel uit van een authentieke, vroege herinnering. Het is mijn taak, als schrijver, om er naar waarheid een verhaal over te verzinnen.

Ik ben al zo groot dat ik boven het tafelblad uit kan kijken zodat ik zie hoe de naald ritmisch omhoog en omlaag gaat, terwijl de stof onder het ratelende naaivoetje door wordt gevoerd. Razendsnel beweegt de houder waarin de naald is geklemd. Na enige tijd staren komt het mij voor dat de naaivoet met de naaldhouder over de lappen stof glijdt als het blikken opwindtreintje van onze Jan, over diens speelgoedrails. Ik verbeeld mij heuvels. De naden die door de naaivoet worden gekruist zijn wegen. Even stopt Moe met naaien, de trein staat stil, dan beweegt Moe haar hand over het glimmende wiel waardoor de naaivoet weer aan het werk gaat. In mijn verbeelding hoor ik een fluit, dat van de conducteur of van de locomotief. Meer wegen worden gepasseerd. De trein gaat berg op en er weer met dezelfde vaart vanaf. De machinist stuurt zijn trein ritmisch stampend over groene weiden en langs felblauw gekleurde waterplassen. Vlak voor een overweg breekt het garen en maakt de trein een noodstop. Moe knipt een eindje van de afgebroken draad, stopt het tussen haar lippen en wurmt het puntje, dat zij tussen wijsvinger en duim klemt, door het gaatje in de naald. Aan de andere kant bolt een stukje van het garen uit waaraan zij trekt. Dan gaat haar hand opnieuw naar het blinkende stalen wiel van de naaimachine en komt de trein weer schokkend op gang.  Een gillende fluit. De locomotief sleept een stoomwolk achter zich aan. Ratelend en rammelend rijdt de trein omhoog …  ‘Siem, jij ken mooi effies een boôdskap voor m’n doen, loop efkes nei Buurvrouw en zeg ‘r dat ze om ’n koppie komt. Dan ben je Moe’ beste joôn.’ Zeer tegen mijn zin verlaat ik mijn plaatsje aan Moe’ zijde en daarmee mijn verre en spannende reis.
Later in bed, helemaal alleen dus moet het nog middag zijn, voel ik de vreemde stof die ik gewoontegetrouw tussen wijsvinger en bovenlip wrijf, terwijl ik op een paar vingers zuig. Het is niet zijdeachtig als voorheen. De stof geeft niet langer dat intens bevredigende gevoel van voordien. Dan weet ik dat het ‘mijn dikke doorgestikte deken’ is geweest waaraan Moe heeft gewerkt. Door dat voortdurende wrijven is het versleten en moest worden vervangen. Ik voel mij zwaar benadeeld en boos, want waarom heeft Moe er niet dezelfde stof overheen genaaid? Dit is nu niet langer ‘mijn bed’. Op mijn vingers zuigen om in slaap te komen werkt ook niet meer, zodat ik mijn hand doelloos over mijn gezicht laat dwalen. Ik vind mijn ogen, dan vind ik mijn neus en uiteindelijk de slaap.