Moederskindjes

Grijze luchten en lichte regen geven een voorgevoel; de herfst is niet ver weg. Voor het hardlopen maakt het gelukkig geen verschil, hoewel er weinig vertier is langs mijn route. Ik ben met mijn hoofd bij een voorpublicatie van Science Magazine. In tegenstelling tot de meeste diersoorten blijven orkavrouwtjes gedurende hun lange menopauze leven om voor hun volwassen kinderen te zorgen. Die onvruchtbare periode kan, net als bij mensen, wel tot vijftig jaren duren. Als bijproduct van deze evolutionaire ontwikkeling  kunnen mannelijke Killer Whales maar moeilijk zelfstandig overleven. De moeders helpen hun kinderen – met een grote voorkeur voor hun zonen – bij de jacht en bij het beslechten van ruzies. 

Ter hoogte van het Dijkmagazijn Ewijk zijn de geluiden van de werkzaamheden bij de nieuwe verkeersbrug duidelijk hoorbaar. Ik vertaal deze naar het pneumatisch de grond in stampen van stalen damwanden. Het lijkt een beetje op de traagste gang van de trapnaaimachine van mijn moeder, als zij extreem dikke stoffen moest verwerken. Dat geluid uit mijn herinnering wordt gaandeweg overstemd en geheel naar de achtergrond verdrongen. Van ver wordt nu duidelijk: geen damwanden stampen maar beton beuken! Het eerste paar hulppijlers, driedubbel zo zwaar gebouwd als alle overige paren, wordt gesloopt. Een grote tractorachtige machine met een overmaatse pneumatische hamer in zijn stalen arm geklemd, leunt schuddend tegen het beton. Grote stofwolken kolken rondom, nauwelijks in bedwang te houden door watersproeiers en afdekzeilen. Stukken beton spatten meters ver. Dikke betonijzers kronkelen chaotisch naar overal als de haren van een reuzin die zojuist uit haar comateuze winterslaap ontwaakte. Op het moment van passeren valt het lawaai plotseling stil. Blijkbaar is het werk gedaan voor vandaag. Rust overheerst opnieuw en ik ren vredig verder.

Bij een bankje met prullenbak, ter hoogte van hectometerpaaltje 111, is een groep van minstens tien eksters doende. In hun deftige zwart met witte rokkostuums lijken zij op  vliegende zwaardwalvissen. Oké, toegegeven, een beetje kleiner van formaat dan dat van een orka. Op mijn nadering vliegt het grootste deel al spoedig op om elders veiligheid te vinden. Een paar brutaaltjes houden hun activiteit zo lang mogelijk gaande. Zij vreten iets maar wat? Helaas kan ik in het voorbijgaan niet ontdekken waarin zij hakten: de prullenbak lijkt gelukkig nog geheel in tact.

Tegenover het bankje ligt een grote groep schapen herkauwend in de luwte van de dijk. Ook hier moeders en kinderen. Het valt mij op dat hun wolletjes al wat dikker worden. Ook dat duidt op de nadering van kouder weer. Toch wel handig zo’n meegroeiend warm-houd-pak! Wij moeten ons maar behelpen met zomer en wintergoed. En ‘tussendoortjes’ niet te vergeten. Een hele klerenkast vol!

Orka’s leven in groepen bestaande uit moeders en kinderen. De mannetjes verlaten de groep om vrouwtjes in een andere groep te bezwangeren en keren daarna naar hun mama terug. Door de zorg van hun moeder blijft zo'n jongen veel langer leven en krijgt moeder meer kleinkinderen; dat is de vrucht van haar streven. Maar bij de dood van hun mammie wordt het leven voor de kinderen veel gevaarlijker. En nu zijn het ook de mannetjes die de grootste kans lopen op voortijdig sterven, als echte moederskindjes dus.

Misschien is het aardig om te analyseren of wij mensen mogelijk verwant zijn met tandwalvissen als de orka. Als er wetenschappers voor dit idee te porren zijn, raad ik hen aan om in Italië hun onderzoek te starten. Daar wonen heel veel mannelijke moederskindjes heb ik gehoord!