Herkauwen

Het geluk is met mij, ik heb duidelijk mazzel want terwijl ik mijn hoofd boven het wegdek van de Waalbandijk uitsteek zie ik de Rode Geus die, vlak achter het hek dat de dijk van de uiterwaard scheidt, van het herfstgras graast dat haar armtierige ontbijttafel vormt. Nog een paar laatste bielsen. Ha, nu ren ik langs haar heen. Dag Koe! Het is alsof het dier voelt dat ik haar begroet: precies op dit moment kijkt het op, zie ik haar ogen glanzen. Daaraan kan ik zien dat zij mij voorbij ziet gaan. Meer is er niet, qua communicatie bedoel ik. Mijn groet, Dag Koe, zal zij niet beantwoorden met Dag Mens. En eerlijk gezegd zou ik me wezenloos schrikken als zij het wel deed!

Evengoed verbaas ik mij over deze dieren. Ondanks hun fysieke overmaat hebben wij hen in gevangenschap gebracht en ondergaan zij dat lot zonder gemor, hoewel je af en toe wel hoort van een koe of stier die een boer in de stal dooddrukte of van koeien die vlak bij de slachterij ontsnapten en een geweldige ravage aanrichtten. Koeien zijn gedomesticeerd, eraan gewend geraakt door mensen overheerst te worden. Zonder tegenacties accepteerden zij hun destinatie en generatie na generatie lijkt de huidige omstandigheid, ook voor deze Rode Geus, hen volkomen natuurlijk. Zou het verschil hebben gemaakt als zij, zoals wij, handen en voeten hadden gehad in plaats van hoeven? 

Hoewel het waarschijnlijk niet precies dankzij diens handen en voeten is geweest dat een verre voorouder ontdekte dat je eten kunt koken. Dat gekookt eten sneller en gemakkelijker te verteren is. Hoe dan ook, daardoor kregen we wel meer vrije tijd. Ja, toen al! Tijd om bijvoorbeeld voor ons plezier te rennen en ondertussen na te denken over allerlei zaken waarmee we onze omstandigheden zouden kunnen verbeteren, met als gevolg dat onze hersenen in omvang en kwaliteit toenamen zodat we nog beter na konden denken. Bijvoorbeeld over de vraag waarom we voor een beetje melk steeds achter koeien aanjagen. We kunnen hen net zo goed vastzetten. Dat bedacht een van onze voorouders misschien wel terwijl die enigszins doelloos aan het joggen was. Zo kregen we nog meer vrije tijd en ontwikkelden onze hersenen zich nog sneller. En een ander bedacht dat je niet langer naar peen hoefde te zoeken als je het zaad op zou vangen om dat later, lekker dicht bij huis, uit te zaaien. Ha, nog meer tijd over! Tegenwoordig denken we een oplossing te hebben gevonden voor het eindeloze vissen in de zeeën, maar velen van ons zijn niet zo blij met gekweekte vis. Misschien is het probleem daarin gelegen dat we ondanks onze sublieme hersenen te zeer in aantal zijn toegenomen. Maar dat is een ander verhaal.

Als koeien hun eten konden koken hoefden zij niet zoveel tijd aan herkauwen te besteden. Want dat is voornamelijk hun bezigheid, herkauwen, naast grazen en slapen en af en toe seks. Maar wat doe je met de wetenschap dat je met behulp van vuur je eten kunt koken als je met hoeven bent toegerust? Ik zie mezelf nog geen aardappeltje schillen als ik in de plaats van mijn handen hoeven bezat, om nog maar te zwijgen over het ontsteken van het gas onder de aardappelpan. 

Evengoed hebben we meer met koeien gemeen dan een ongeveer gelijk aantal genen: wij worden ook verhandeld. Nog steeds. Ik zag televisiebeelden en hoorde CNN-verslaggeefster Nima Elbagir vertellen over de taferelen die zij in Libië aantrof waar mannen, vluchtelingen, als vee werden verhandeld. Het was alsof ik in de keuken zat van ‘Dorsvloer vol confetti’, van Franca Treur, waar de vader tegen de veekoopman zegt: ‘”Vierentwintig? Nou, vooruit … maar dan moet je ze (een vaars en haar kalf) gelijk meenemen.”’

Dus, zijn wij zoveel meer dan koeien? 

Wanneer staat de eerste boer onder ons op om het eten voor zijn koeien te koken?