Vlooien

De Ierlandvakantiereis werd veel leuker dan ik had verwacht. Voor mij was Limerick de belangrijkste reden om Ierland te bezoeken, de plaats waar Frank McCourt met zijn ouders en broertjes woonde. Riky schonk mij dat uitstapje op mijn zeventigste verjaardag en natuurlijk ging zij mee. Zij heeft het internet afgestruind om zeker te zijn dat Limerick bezocht zou worden. Het werden tien mooie dagen met enkele hoogtepunten zoals mooie landschappen, leuke gesprekken in de bus en een ontmoeting met twee lieve jonge mensen. Maar daarover misschien later meer. De echte climax was ons bezoek aan het door de Vikingen gestichte stadje aan de Shannon, Frank’s stadje. En niet eens vanwege de mooie Georgian architectuur, de rivier Shannon of het unieke, uit de 9^e eeuw stammende Antrim Cross (Hunt museum), waarover onze chauffeur/reisleider Erik vertelde.

Ergens in 2000 had ik voor de tweede keer ‘De as van mijn moeder’ (Angela’s ashes) gelezen, een verhaal over een gezin dat voornamelijk leefde van opgebakken brood en thee, toen bij mij de behoefte ontstond dat wonderlijke stadje te bezoeken. Waarschijnlijk door de verwantschap die ik met schrijver Frank McCourt voelde, de emotie die zijn ‘verslag’ over die moeilijke jaren bij mij teweegbracht en vanwege overeenkomsten met het gezin waarin ik ben opgegroeid, hoewel ik veel meer verschillen vond. Mijn vader bijvoorbeeld bracht zijn weekloon netjes naar huis en ook zijn andere verdiensten besteedde hij aan zijn gezin, wij sliepen niet onder oude jassen en ik kan mij niet herinneren dat we ooit theeblaadjes van de vorige dag moesten gebruiken. Evengoed, na die tweede lezing zei ik tegen Riky: ‘Nu wil ik graag een keer naar Limerick, nu wil ik met eigen ogen zien waar Frankie zijn dagen sleet!’ Het duurde toch nog zeventien jaar.

We kregen tweeënhalf uur om door Limerick te wandelen. Vanuit de bus had ik al enkele bekende namen gezien, zoals O’Connellstreet en Mallowstreet. Ons eerste doel was echter praktisch: postzegels scoren voor de ansichtkaarten aan het thuisfront. Omdat ik Frank’ Boek tijdens de voorgaande reisdagen in de bus opnieuw had gelezen, en bezig was in zijn ‘De nieuwe wereld’ (T’is), voelde alles in Limerick als ‘dicht op mijn huid’, zodat wandelen door O’Connellstreet was als lopen over de Spanbroekerweg, de straat waarover ik dagelijks op en neer naar school en kerk ging. De lokettiste van het postkantoor bevestigde dat Frankie talloze keren in deze zelfde ruimte op een bankje had gezeten, wachtend op zijn stapeltje te bezorgen telegrammen, maar ‘Dat was ver voor mijn tijd, hoor!’ Weer verder wandelend vertelde ik Riky over het bed en matras, beiden tweedehands natuurlijk, die de familie via de Vincentiusvereniging verkregen en hoe Frank en zijn broertjes na een half uur er in paniek uitsprongen vanwege de talloze vlooien die hen belaagden. Ondertussen keek ik uit naar steegjes waarin de familie McCourt woonden, zoals Roden Lane en O’Keefe’s Lane. Dan roept Riky verrast uit: ‘Kijk, daar, Frank McCourt Museum!’ En inderdaad, een bordje wijst naar Hartstonge Street. Mijn gemoed maakt een sprongetje. Een museum!

We worden op de etage van het Leamy House ontvangen door een jeugdvriend van Frank. Michael deelt vergelijkbare ervaringen als die van Frank. Ik ontdek dat Mike in het huis naast Paddy heeft gewoond. Hij neemt Frank’ vader, Malachy, in bescherming: ‘Toen wisten we nog niet dat drankzucht een zware verslaving is!’ Alsof we jarenlang in dezelfde buurt woonden haalden we herinneringen op. Weet je nog, die wc die gedeeld moest worden met vijf andere families? En de zevende tree waar de engelen de kindjes (Michael en Alphonsus) neerlegden zodat Frankies moeder hen gemakkelijk vinden kon? Natuurlijk weet Mike dat allemaal, en die tree is zelfs terug te vinden in het museum! De emoties maken ons gesprek er niet gemakkelijker op. Als verontschuldiging herhaal ik een uitspraak van Angela (Frank’ moeder): ‘Mijn blaas zit nu eenmaal te dicht bij mijn ogen, net zoals bij Frank!’

Een pint Guinness en een bak thee brachten ons naderhand weer in kalmer water.