Pannenkoekenhuisjes

Eindelijk valt het kwartje: Bavaria! Dit bewijst eens te meer dat hardlopen helpt om je hoofd leeg te maken, teneinde creatieve processen een kans te geven om bijvoorbeeld oplossingen te vinden voor problemen die op het eerste gezicht onoplosbaar lijken. Dostojevski schreef al in 1873 – in de inleiding van zijn roman Duivels – dat: ‘Ook zonder hoofd zullen we niets tot stand kunnen brengen, al vormt ons eigen hoofd de grootste hindernis om sommige dingen te begrijpen.’ Hoe mooi en mysterieus kan een enkel zinnetje zijn? Fjodor bedoelde hiermee dat de hoofden van mensen altijd vol oordelen zitten; dat het voor ons erg moeilijk is om zonder vooroordeel naar een probleem, of naar mogelijke oplossingen voor een probleem, te kijken. Het inzetten van een Dysonbol krijgt, als je de betekenis daarvan ziet, direct de kwalificatie ‘onmogelijk’. Een Dysonbol is namelijk een systeem van satellieten die rond een ster draaien. Zo’n systeem zou rond onze zon ‘… binnen één seconde voldoende energie opvangen om de wereld een miljoen jaar lang van stroom te voorzien’, las ik in het imposante artikel Is daar iemand? (Editie maart 2019 van National Geographic.) Het probleem is misschien niet eens grote aantallen kunstmatige hemellichamen rond de zon te brengen. De uitdaging zit feitelijk in het transport: hoe verplaats je de verzamelde energie naar de aarde? 

Het lijkt er bijna op dat Nederland in paniek raakte nadat de regering besloot de aardgaskraan in Groningen definitief te zullen sluiten. Nu we bekend zijn met enkele vormen van duurzame energie willen we ons energieprobleem liefst zo snel mogelijk oplossen. Maar lopen we niet te hard van stapel? De voorstellen die een regeringscommissie in zake warmtepompen deed leken zo aantrekkelijk, maar, bleek terstond, er werden rekenmodellen gehanteerd die de zaken veel te rooskleurig voorstelden. (Gister sprak ik mijn broer die zich, vanwege een kapotte verwarmingsketel, veel te snel voor dit dilemma ziet gesteld. Gebruik maken van reeds bekende vormen van duurzame energie stuit, vanwege bouwkundige aanpassingen, op onoverkomelijke financiële bezwaren, zodat hij toch maar voor een nieuwe verwarmingsketel kiest.) De afgelopen week las ik dat binnenkort rond Nijmegen proefboringen worden verricht omdat te verwachten is dat op een diepte van vijf kilometer zoveel aardwarmte wordt gevonden dat daarmee tienduizenden huizen kunnen worden verwarmd (en gekoeld). In ons eigen dorp en in buurdorpen ontstaat al enige onrust over te plaatsen windmolens. Zon-, wind- en aardwarmte lijken voor de hand liggend, maar is er niet méér?

Rennend over de Hommelstraat denk ik aan de uitzending van Nieuwsuur gisteravond. Met name aan het item dat handelde over ijzerpoeder als toekomstige brandstof voor auto’s en energiecentrales. Meer dan een jaar geleden las ik over dit opmerkelijke goedje waarmee de TU Eindhoven experimenteerde. Ondertussen heeft het studententeam SOLID, onder de bezielende leiding van professor Philip de Goey, niet stilgezeten en reeds een bedrijf gevonden dat deze nieuwe duurzame brandstof wil inzetten. Welk bedrijf? Daarover peinsde ik tot het muntje viel (waarschijnlijk omdat ik stopte met denken): 'Zo. Nu eerst een Bavaria.' Deze bierbrouwer besloot het gebruik van kolen en aardgas op termijn te vervangen door ijzerpoeder. Het gaat hierbij om een kringproces waarbij geen koolstofdioxide vrijkomt: door ijzerpoeder te verbranden komt energie vrij waarna het poeder oxideert. Het verzamelde roestpoeder wordt vervolgens met behulp van duurzaam ontwikkelde energie weer gereduceerd tot ijzerpoeder, waarna het opnieuw kan worden verbrand. Enzovoort.

Het is overigens wel een prikkelende gedachte, gedurende miljoenen jaren geen omzien te hebben naar onze energievoorziening. Wij zijn Hans en Grietje weliswaar voorbij, we hechten geen geloof meer aan het bestaan van pannenkoekenhuisjes waaraan wij ons voor altijd kunnen laven, maar is dat niet het soort vooroordeel dat we los moeten laten? Is het probleem niet veel meer gelegen in hetgeen we niet weten? Dus, hoeveel kwaad kan het om een groep van wetenschappers op deze Dyson-kwestie te zetten?